روانشناسی و بهداشت روان

درمان شناختی رفتاری

برای عضویت در اینستاگرام اهواز کمپ

کلیک کنید

کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ، مرکز ترک اعتیاد اهواز کمپ : درمان شناختی رفتاری چیست و چگونه می تواند بر روی اختلالات مانند اعتیاد به مواد مخدر تاثیر بگذارد؟ آیا درمان شناختی رفتاری با دیگر رویکردهای روان درمانی تفاوت دارد؟ کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ با جمع‌آوری اطلاعات مهمی در رابطه با روش درمان شناختی رفتاری سعی کرده تا مطالب مهمی را در این رابطه در اختیار شما همراهان ارجمند قرار دهد. اگر تمایل دارید در این رابطه بیشتر بدانید لطفاً ما را تا انتهای مقاله همراهی بفرمایید و در انتهای آن ما را از نظرات و پیشنهادات تان مطلع بفرمایید.

درمان شناختی رفتاری یکی از انواع رویکردها و متدهای روان درمانی است که سعی می‌کند تا با هدف قرار دادن افکار فرد در طول جلسات درمانی و همچنین تغییر نگرش آنها منجر به بهبود هیجانات و رفتارهای ناخوشایند افراد گردد. می‌توان گفت که این روش یکی از رایج ترین رویکردهای درمانی در درمان اختلالات روانی است و برای طیف وسیعی از مشکلات مانند :

• اختلال افسردگی
• اختلالات اضطرابی
• ترسها
• اعتیاد های مصرفی
• اعتیادهای رفتاری
• مشکلات جسمانی مانند سندروم روده تحریک پذیر

مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت می توان گفت که آگاهی از این روش درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا تمایل پیدا کنید که از این متد درمانی و رویکرد موثر برای مشکلات خود استفاده کنید.

شناخت روش درمان شناختی رفتاری

همانطور که گفته شد، درمان شناختی رفتاری روشی برای درمان انواع مشکلات روحی روانی است که بر نقش تفکر تاکید دارد و الگوی تفکر افراد را به عنوان عامل تداوم بخش مشکلات درونی افراد شناسایی می‌کند. در حقیقت این درمان بعد از یک دوره تسلط رویکرد رفتار درمانی در روانشناسی ایجاد شد. می‌توان گفت که رفتار درمانگران در فرآیند بهبودی مراجعان خود تنها به رفتارهای مخرب آنها توجه می‌کردند. به طور مثال آنها با کمک روش هایی نظیر شرطی سازی کلاسیک یا شرطی سازی عاملی به دنبال رفع مشکلات مددجویان به شکل عینی بودند و سعی می کردند آنها را حل و فصل کنند.

اما پژوهشها نشان می‌دهد برخی مشکلات نظیر افسردگی معمولاً به درمان های رفتاری جواب نمی دهند. درمان های روان پویشی که پیش از رفتار گرایی در اوج قدرت بود نیز در درمان این مشکلات چندان موفق نبوده اند، به همین جهت می‌توان گفت که درمان شناختی رفتاری در پاسخ به محدودیت‌های دو رویکرد نامبرده ایجاد شد. در نهایت نظریه پردازان زمینه استفاده از این روش را ایجاد کردند و مولفه های اثربخش رویکردهای گذشته را در کنار یکدیگر به کار بستند.

مهمترین وظیفه درمان شناختی رفتاری

این روش و رویکرد درمانی بر این فرض استوار است که افکار، احساسات و رفتار انسان همگی به صورت یکپارچه با یکدیگر در ارتباط هستند که فکر در مرکز تمامی این جنبش ها قرار دارد. در واقع رویکرد شناختی رفتاری عامل اصلی همه مشکلات را از افکار منفی و مخرب می داند، زیرا وقتی این گونه افکار در ذهن جریان پیدا می کنند، می توانند چرخه های معیوب ایجاد کنند. به شکلی که ابتدا افکار منفی منجر به بروز احساسات و رفتارهای مخرب در افراد می شود، سپس این احساسات و رفتارها افکار منفی بیشتری را تولید کرده و این چرخه به شکل معیوب و مخرب ادامه پیدا می کند. در حقیقت CBT با کمک به اصلاح این گونه افکار و چرخه ها باعث می شود تا چرخ های معیوب ذهنی رفتاری در فرد شکسته شده و فرد بتواند در زمان حال تمرکز کرده و به مسائل گذشته بپردازد که عملکرد فعلی او را تحت تاثیر قرار می دهند.

تکنیک های مورد استفاده در درمان شناختی رفتاری

در این متد درمانی از فنون و تکنیکهای مختلفی استفاده می شود که برخی از مهمترین آنها عبارتند از :

• اصلاح شناختی رفتاری
• بازسازی عقلانی
• مایه کوبی علیه استرس

در ادامه به تشریح و توضیح هر کدام از این تکنیک ها خواهیم پرداخت تا با آنها بیشتر آشنا شوید.

اصلاح شناختی رفتاری

در اصلاح شناختی رفتاری درمانگر به درمانجو خود در مورد تحریف های شناختی یا همان خطاهای فکری و ذهنی آموزش می دهد. همچنین به مددجوی خود می آموزد که چگونه به صورت روزانه افکار مختلف را که به طور خودکار از ذهن عبور می کنند را ثبت کرده تا خطاهای شناختی ذهن خود را شناسایی نماید. در حقیقت درمانگران این روش درمانی معتقدند که احساسات و افکار فرد در نتیجه الگوهای ذهنی بیمارگونه پدید می‌آیند. روانشناسان در این رویکرد به مراجع خود کمک می کنند تا خطاهای شناختی خود را با افکار سالم تر و مثبت جایگزین نماید. می توان گفت که فعالین این حوزه معتقدند که با اصلاح شناخت ها یا همان افکار مخرب الگوهای رفتاری فرد تغییر کرده و هیجانات مثبت با آنها جایگزین می‌شود.

درمان شناختی رفتاری؛ بازسازی عقلانی

بازسازی عقلانی بیشتر به کارهای درمانگر مشهور آلبرت آلیس اشاره دارد و در حقیقت تکنیکی است که در جریان تغییر افکار ناسالم از آن استفاده می شود. در حقیقت تغییر دادن الگو های مخرب ذهنی کار زیاد آسانی نیست و درمانگر باید در جریان یک گفتگوی عقلانی به فرد کمک کند تا بتواند به نامعقول بودن اندیشه‌های خود پی ببرد. از طرف دیگر درمانگر از مراجع خود می‌خواهد که گفتگوهای درونی که در ذهنش اتفاق می‌افتد را به دقت رصد کرده و آنها را اصلاح کند. در واقع در این روش بیمار می آموزد وقتی ناراحت است لحظه‌ای تعمل کرده و از خودش بپرسد که در ذهنش چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

مایه کوبی علیه استرس

در این تکنیک که در حقیقت به معنای مقاوم سازی بیمار در برابر فشارهای روانی فعلی و آینده است و فرد می آموزد که از بروز مشکلات روانی به‌شکلی پیشگیری نماید. در این روش درمانگر راهکارهای مقابله ای نوینی را به مددجوی خود می آموزد و به او کمک می‌کند تا از راهبردهای مقابله‌ای که خود از قبل در اختیار داشته به شکلی موثر استفاده نماید. این روش دارای سه مرحله مختلف است که عبارت است از :

• مرحله مفهوم بندی
• مرحله مهارت‌آموزی
• مرحله کاربرد

در مرحله مفهوم بندی مددجو می آموزد که افکار منفی که منجر به استرس و هیجانات منفی و همچنین رفتارهای مخرب می‌شود را به شکلی موثر تشخیص دهد. در مرحله بعد درمانگر آموزش هایی نظیر مهارت کنترل هیجان و یا بازسازی شناختی را به او آموزش داده و فرد می آموزد تا در زندگی روزانه خود آن را تمرین کرده و به کار بندد.

موارد استفاده از درمان شناختی رفتاری

پژوهش های بسیاری که در این زمینه انجام شده نشان می‌دهد که این روش در بهبود طیف وسیعی از اختلالات روانی می تواند موثر واقع شود. در حقیقت علاوه بر اختلالاتی مانند اختلال افسردگی و اضطراب که بیشترین بهره از این روش را میبرند، از آن برای درمان بسیاری از اختلالات دیگر استفاده می شود که مهمترین آنها عبارتند از :

• اختلال وسواس فکری عملی
• اختلال پانیک
• اختلال استرس
• اختلال فوبیا
• اختلال پرخوری
• اختلالات خواب
• اختلالات مربوط به مصرف مواد و اعتیاد

اما از طرف دیگر از این روش می‌توان برای بهبود برخی از مشکلات سلامتی که به صورت مزمن فرد را درگیر مشکلاتی می‌کنند، استفاده نمود. در این میان می‌توان به سندروم روده تحریک پذیر، سندروم خستگی مزمن نیز اشاره کرد که با این روش درمانی قابل رفع و درمان هستند.

درمان شناختی رفتاری در اختلال افسردگی

همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، درمان شناختی رفتاری یکی از رایج‌ترین رویکردهای درمانی در اختلالات روانی می باشد که بیش از همه چیز در انواع اختلالات افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد. دانشمندان بسیاری در این زمینه تلاش کرده‌اند که الگوهای فکری مخرب که باعث بروز مشکلات در افراد می شوند را به خوبی شناسایی کنند. به طور مثال افراد افسرده در سه حوزه دارای عقاید بیش از حد بیمارگونه و منفی هستند که درباره خود، آینده و دیگران می‌باشد. در واقع این افراد دائما خود را سرزنش می‌کنند و فکر می‌کنند افراد دیگر متخاصم و آسیب رسان هستند و از طرفی هیچ امیدی به آینده نیز ندارند. برخی از دانشمندان برای درمان این شرایط از فنون زیر استفاده کرده است که امروزه برای درمان افسردگی تا حد زیادی کاربرد دارد که مهمترین آنها عبارتند از :

• افزایش سطح فعالیت روزانه فرد برای غلبه بر نافعالی شدید که در افسردگی مشاهده می‌شود.
• افزایش فعالیت‌های لذت بخشی که فرد در آن‌ها از تسلط کافی برخوردار است.
• تصویرسازی شناختی به‌گونه‌ای که فرد موقعیت‌های مهم را در ذهن تجسم کرده و به طور ذهنی مشکلات و موانع را پیش‌بینی نماید.
• آموزش مهارت‌های بین فردی نظیر جرات مندی و قاطعیت
• شناسایی افکار خودکاری که در دوره‌های افسردگی به سراغ فرد می‌آیند.
• آموزش مهارت‌های حل مسئله به جای کناره گیری از مشکلات

اتفاق‌هایی که در CBT می افتد!

هنگامی که قرار است کسی از روش درمان شناختی رفتاری استفاده کند، باید با یک روان درمانگر در این حیطه به صورت هفتگی یا هر دو هفته یک بار برای رفع مشکلات خود ملاقات نماید. اما تعداد جلسات در این روش درمانی از ۵ تا ۲۰ می تواند متغیر باشد و هر جلسه چیزی بین نیم تا یک ساعت به طول می انجامد. در طول جلسات درمانگر به فرد کمک می کند تا مشکلات اصلی خود را شناسایی کرده و آنها را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم نماید. به طور مثال مشخص می کند که دقیقا چه مشکلاتی در سطح تفکر، هیجانات و رفتارهای خود دارد.

همچنین درمانگر به فرد کمک می‌کند تا در ۳ حوزه فکر، هیجان و رفتار به بررسی خود بپردازد و از تاثیرات این بخش ها بر یکدیگر آگاه شده و بیاموزد که چطور این بخش ها می توانند به او آسیب برسانند و باعث شوند که به صورت متعارض با واقعیت پیرامون تضاد پیدا کند. پس از این با آموزش و تمرین و با استفاده از تکنیک ها و مهارت هایی برای تغییر این سطوح فرد می آموزد که بر روند اختلالات خود تاثیر مثبت بگذارد. در حقیقت می توان گفت که هدف اصلی از این درمان این است که فرد بتواند مهارت هایی را که در طول درمان یاد گرفته را در زندگی روزمره خود به کار بندد.

سوالات متداول

عزیزان و همراهان ارجمند برای دریافت خدمات مشاوره روانشناسی، اطلاعات بیشتر و اخذ مشاوره ترک اعتیاد در زمینه بستری نمودن فرد معتاد در یکی از مراکز همکار مرکز مشاوره روانشناسی اهواز کمپ و همچنین اخذ مشاوره ترک اعتیاد تلفنی در منزل لطفاً با مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.

سرفراز باشید …