اختلال وسواس اجباری

برای عضویت در اینستاگرام اهواز کمپ

کلیک کنید

کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ، مرکز ترک اعتیاد اهواز : اختلال وسواس اجباری چیست و دارای چه مشخصاتی است؟ خصوصیات افراد دارای وسواس فکری چیست؟ بهترین روش برای غلبه بر وسواس فکری کدام است؟ راه های درمان وسواس فکری چیست و چگونه می توان به آن دسترسی پیدا کرد؟ در مقاله پیش رو کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ با جمع آوری اطلاعات دقیقی در رابطه با اختلال وسواس سعی کرده تا مطالب مهم و کاربردی را برای شما همراهان ارجمند فراهم نماید تا بلکه کمکی هر چند کوچک در این زمینه را به شما عزیزان ارائه نماید. اگر تمایل دارید که در این باره بیشتر بیاموزید لطفا این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.

اختلال وسواس اجباری چیست؟

اختلال وسواس فکری یک نوع اختلال در افکار، عقاید و احساسات است که مهمترین نشانه آن تکرار شوندگی و سمج بودن است که سبب می‌شود یک فرد رفتارهای بخصوصی را به صورت اجبار گونه تکرار نماید، بدون آن که توان متوقف سازی آن را داشته باشد. مهم‌ترین رفتارهایی که در طیف وسواس قرار می گیرند شامل رفتارهای تکراری می شود که مهمترین آنها عبارت است از: شستن دستها، بررسی کردن کارها، تمیز و مرتب کردن. در این رابطه تکرار بی وقفه چیزها که میتواند تاثیر مخربی بر فعالیت‌های روزمره و تعاملات اجتماعی یک فرد ایجاد نماید از مهمترین عوارض این اختلال است. بسیاری از افراد بدون داشتن اختلال وسواس ممکن است افکار سمج و ناراحت کننده و یا رفتارهای تکراری را از خود بروز دهند، اما با اینحال این افکار و رفتار ها بر روی زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد نمی کنند.

در صورتی که افراد با اختلال وسواس اجباری به صورت مداوم رفتارهای تکرار شونده و آزار دهنده ای را انجام می دهند و برای جلوگیری و متوقف ساختن آن هیچ قدرتی ندارند. در چنین حالتی فرد مبتلا به وسواس اجباری از انجام ندادن رفتارهای وسواس گونه خود به شدت پریشان می شود. بسیاری از افراد که مبتلا به این اختلال هستند می‌دانند که وسواس آنها واقع بینانه نیست اما در حقیقت افراد مبتلا به این اختلال برای متوقف سازی رفتارهای اجبار گونه خود به شدت مشکل دارند و نمی توانند از افکار وسواس گونه خود جلوگیری به عمل آورند.

وسواس؛ یک اختلال

وسواس یک بیماری روانی است که باعث ایجاد افکار و احساسات ناخواسته مکرر به صورت وسواس گونه می شود و بصورت تمایل شدید به انجام کاری مکرر در فرد شکل می گیرد. در برخی افراد هر دو مورد وسواس و اجبار می‌تواند به صورت همزمان وجود داشته باشد و یک اختلال ترکیبی به نام اختلال وسواس اجباری در فرد ایجاد نماید. OCD یا اختلال وسواس اجباری در مورد عاداتی مانند جویدن ناخن یا تفکرات منفی نیست بلکه وسواس ممکن است در مورد اعداد یا رنگ های خاصی باشد که یک عادت اجبار گونه در فرد به وجود آورد که پس از لمس کردن چیزی که ممکن است آلوده باشد چندین بار دست خود را بشوید. اگرچه ممکن است این فرد مایل به فکر کردن یا انجام دادن آن کار نباشد اما در متوقف سازی آن رفتار کاملا ناتوان است.

تعریف اختلال وسواس

وسواس، فکر، انگیزه یا تصویری تکرار شونده و مداوم است که باعث ایجاد احساسات آزاردهنده‌ای مانند اضطراب یا انزجار در فرد می‌گردد. بسیاری از مبتلایان به اختلال وسواس فکری تشخیص می‌دهند که افکار و انگیزه ها و یا تصاویر ذهنی آنها به صورت یک پدیده غیر منطقی است، با این حال پریشانی ناشی از این افکار سرزده و غیر منطقی با استدلال قابل حل نیستند. اکثر افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری سعی در کاهش پریشانی و وسواس خود دارند و تلاش می‌کنند که وسواس را نادیده بگیرند و آن را سرکوب نمایند اما در اکثر اوقات توانایی چنین کاری را ندارند و قدرت متوقف سازی افکار وسواس گونه خود را ندارند.

وسواس معمولی چیست؟

عده ای از افراد وسواس‌های معمولی را تجربه می‌کنند و افکاری که با آن روبرو هستند به شکل آزاردهنده‌ای زندگی آنها را مختل نمی‌کنند، در نتیجه در ردۀ وسواس‌های اجبار گونه که دارای اثرات تخریبی در زندگی و روابط یک فرد است قرار نمی گیرند. این نوع از وسواس شامل مواردی از قبیل :

• ترس از آلوده شدن توسط افراد یا محیط
• افکار یا تصاویر جنسی مزاحم
• ترس از فحاشی و توهین و درگیری
• نگرانی شدید در مورد نظم، دقت و تقارن
• افکار سرزده مکرر مانند صدا ها تصاویر کلمات و اعداد
• ترس از دست دادن یک چیز مهم

اختلال وسواس اجباری؛ اجبار ها در وسواس

اجبار شامل تکرار یک رفتار یا یک عمل ذهنی است که فرد احساس می کند در پاسخ به وسواس فکری خود باید آن را انجام دهد. به طور معمول انجام یک رفتار اجبار گونه باعث کاهش اضطراب و پریشانی در فرد می گردد و اگر فرد در مقابل آن مقاومت کند دچار پریشانی شدیدی خواهد شد. اجبار ممکن است مانند یک پاسخ غیرمنطقی و حتی غیر مستقیم به یک وسواس باشد مانند شستن بیش از حد دستها به دلیل ترس از آلوده شدن. در موارد شدیدتر تکرار مداوم اجبارها ممکن است کل زمان روز را به خود اختصاص دهد و زندگی فرد را از روال عادی خارج نماید.

اجبارهای معمولی

همانگونه که گفته شد اجبار دارای اشکال و انواع مختلفی است و یکی از این انواع که در زندگی بیشتر افراد ممکن است مشاهده شود اجبارهای معمولی هستند که مهمترین آنها عبارتند از :

• شستن بیش از حد دست ها دوش گرفتن مسواک زدن یا دستشویی کردن
• تغییر و جابجایی مکرر اشیا خانه
• ترتیب دادن وسایل به روشی خاص
• بررسی مداوم قفل ها، سوئیچ ها و لوازم خانگی
• به دنبال تایید یا اطمینان دائمی بودن
• تکرار شمارش تا تعداد مشخص

همانطور که میدانیم همه افراد ممکن است در طول زندگی خود افکار و یا عادت هایی داشته باشند که آنها را تکرار می‌کنند اما افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری افکار و اعمال متفاوتی دارند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم :

• حداقل روزی یک ساعت برای اجبار خود وقت می گذارند
• از عهده افراد دیگر خارج هستند
• لذت بخش نیستند
• این اعمال در زندگی و بخش‌های دیگر آن دخالت می‌کند

انواع و علائم اختلال وسواس اجباری

OCD به اشکال مختلف وجود دارد اما بیشتر در یکی از چهار دسته کلی زیر قرار می گیرد :

• چک کردن مداوم قفل ها سیستم های دزدگیر اجاق ها سوئیچ های روشنایی فکر کردن درباره یک بیماری مانند بارداری یا اسکیزوفرن
• ترس از چیزهایی که ممکن است کثیف باشد یا اجباری برای تمیز کردن به وجود آورد
• تقارن و نظم و نیاز به چینش چیزها به روش خاص در منزل یا محیط کار
• نشخوار فکری و افکار سرزده که در برخی از حالات ممکن است خشن و نگران کننده باشند

همانطور که گفته شد افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری دارای افکار و عادت‌های منطقی نیستند اما به دلیل اینکه برای متوقف سازی آن دچار مشکل هستند، نمی توانند این عادات و رفتارها را ترک نمایند. هنگامی که افراد مبتلا به این اختلال سعی در متوقف سازی این عادات می‌کنند دچار اضطراب و تنش های شدیدی می‌شوند و مجبور می‌شوند که رفتار خود را تکرار کنند.

خصوصیات افراد دارای وسواس فکری

• نگران آسیب دیدن خودتان یا افراد دیگر باشید
• آگاهی مداوم از چشمک‌زدن تنفسی و یا سایر احساسات بدن
• سوءظن به بی وفایی شریک زندگی

انواع عادت های اجباری دیگری نیز می توانند وجود داشته باشند که بسیاری از آنها را بیشتر توضیح دادیم.

عوامل ایجاد وسواس اجباری

طبق تحقیقات انجام شده عوامل متعددی در ایجاد اختلال های روانی و شخصیتی می تواند وجود داشته باشند. اما گاهی اوقات مواردی وجود دارد که می تواند باعث بروز یک اختلال در یک فرد گردد که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره کرده ایم :

• وجود اختلال وسواس اجباری در یکی از اعضای خانواده
• وجود تفاوت های خاص در سیستم عصبی فرد
• افسردگی یا اختلالات اضطرابی
• سابقه آزار جسمی یا جنسی در کودکی

در مواردی نیز هنگامی که کودک پس از عفونت های شدید می شود، دچار اختلال وسواس اجباری می گردد.

تشخیص اختلال وسواس

هنگامی که یک فرد به یک پزشک مراجعه می‌کند پس از انجام آزمایشات و معاینات بدنی و خونی، پزشک سعی می کند تا در مورد علائم اختلال وسواس اجباری مطمئن شود. همچنین در مورد احساسات، افکار و عادت های او نیز سوال خواهد پرسید تا علائم و نشانه‌های اختلال را تشخیص دهد. در چنین حالتی اگر مجموعه علائم و نشانه ها در فرد نشانه‌ای از وجود اختلال وسواس را نشان دهد، پزشک این موضوع را با فرد در میان خواهد گذاشت.

درمان اختلال وسواس اجباری

متاسفانه هیچ درمان مشخص و معینی برای درمان اختلال وسواس اجباری وجود ندارد اما ممکن است پزشک از طریق دارو درمانی و یا درمانهای تکمیلی و روان درمانی نحوه تاثیر علائم بر روی زندگی شما را مدیریت نماید و کاهش دهد. اما این بسیار مهم است که شما در صورت مشاهده علائم اختلال وسواس از متخصصین کمک بگیرید و اجازه ندهید که اختلال شما گسترش پیدا کند و در همه ابعاد زندگی رخنه نماید.

• روان درمانی یا رفتار شناختی درمانی می تواند به تغییر الگوهای شما کمک نماید. در روشی به نام پیشگیری از مواجهه و پاسخ روانپزشکی، شما را در موقعیتی قرار می دهد که کاملا کنترل شده است تا بتوانید با استرس ناشی از اجبار خود روبرو شده و آن را متوقف نمایید. در این روش شما یاد خواهید گرفت که چگونه اضطراب ناشی از اجبار را مدیریت کنید و آن را کاهش داده و سپس متوقف نمایید.
• یکی دیگر از روش های درمانی استفاده از مدیتیشن یوگا و ماساژ است که می‌تواند علائم استرس زای اختلال وسواس اجباری را در شما بسیار کاهش دهد.
• دارو درمانی می تواند در مهار گیرنده های عصبی که در اختلال وسواس دخیل هستند کمک نماید. در این روش شما ممکن است دو تا چهار ماه روند درمان دارویی خود را ادامه دهید و این روند را زیر نظر پزشک خود تا زمانی که علائم اجبار در شما کاهش یابد ادامه دهید.
• تعدیل عصبی نیز یکی دیگر از موارد نادر در درمان اختلال وسواس اجباری بوده است. اگر روش‌های دیگر درمانی برای شما مفید واقع نشود پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد تا از دستگاه های که فعالیت الکتریکی را در یک منطقه خاص از مغز شما تغییر می دهند استفاده نماید. تحریک الکترومغناطیسی باعث تحریک سلولهای عصبی در مغز می‌شود که یک روش پیچیده است که با استفاده از الکترود هایی مورد استفاده قرار می گیرد.

اختلال وسواس اجباری و رفتار درمانی

بیماران مبتلا به اختلال وسواس اجباری که تحت درمان های مناسب قرار می گیرند و به مرور زمان شاهد افزایش کیفیت زندگی و عملکرد خود خواهند بود. هنگامی که درمان‌های مناسب را دریافت می‌کنند و عملکرد فردی در محیط تحصیلی یا کاری توسعه پیدا می کند، فرد می تواند شروع به لذت بردن از روابط و پیگیری فعالیت‌های اجتماعی خود باشد. طبق تحقیقات انجام شده هرگونه اختلال وسواس می تواند تاثیرات مخربی بر روند زندگی افراد بگذارد و در نتیجه پیگیری روند درمانی برای افراد با اختلال وسواس می تواند بسیار موثر واقع شود و هرگز نباید آن را نادیده گرفت.

درمان شناختی رفتاری

برای توضیح بیشتر روانکاوی اعتیاد می توان گفت که این روش یکی از درمان های موثر است که به عنوان پیشگیری از مواجهه و پاسخ شناخته می شود. در این روش در طول جلسات درمانی بیماران در معرض موقعیت های ترسناک یا تصاویری قرار می‌گیرند که نسبت به آنها وسواس دارند که در ابتدا این امر موجب افزایش اضطراب آنها می‌شود اما چون بیماران در یک موقعیت کنترل شده قرار دارند می‌توانند با کمک پزشک خود رفتارهای اجباری معمولی خود را کنترل کرده و آن را مدیریت نمایند و با ماندن در یک وضعیت ترسناک بدون اینکه نسبت به اختلال وسواس اجباری پاسخ دهند، توانایی خود را برای مدیریت ترس و اضطراب افزایش دهند.

در این روش افراد می آموزند که بدون اتکا به چیزی در برابر رفتارهای وسواس گونه و اجباری خود مقاومت کرده و تحت تاثیر اضطراب و استرس ناشی از انجام ندادن آن قرار نگیرند. با این تمرینات فرد می آموزد که به مرور زمان اضطراب خود را کاهش داده و بدون پاسخ به وسواس خود بتواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. در حقیقت قرار گرفتن در معرض شرایط کنترل شده وسواس در جلسات درمانی می‌تواند به مبتلایان به اختلال وسواس اجباری کمک کرده تا آنها بیاموزند احساسات و اضطراب های خود را مدیریت نمایند و دست به رفتارهای اجبار گونه و تکرارشونده نزنند. در روند درمانی اختلال وسواس اجباری افراد مهم است تا آنها از پشتیبانی های تخصصی و کمک هایی که میتوانند از طریق افراد زبده و متخصص با آنها برسد استفاده نمایند.

کلام آخر

حفظ یک سبک زندگی سالم برای هر شخص می تواند بسیار مهم و حیاتی باشد. در نتیجه برای افرادی که دچار اختلال وسواس هستند، لازم است تا با استفاده از تکنیک های تخصصی آرام سازی مانند مدیتیشن، یوگا، تجسم و ماساژ میزان استرس و اضطراب ناشی از وسواس اجباری را در خود کاهش دهند و از خود در برابر این اختلال مراقبت کنند. در حقیقت همیشه دریافت کمک های تخصصی و علمی می تواند در روند زندگی افرادی که دچار انواع اختلالات روانی و شخصیتی دیگر هستند بسیار موثر و مفید واقع شود.

سوالات متداول

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”۱. بهترین روش درمان اختلال وسواس چیست؟” answer-0=”استفاده از تکنیکهای درمان شناختی رفتاری یا همان CBT یکی از بهترین راهبردهای موجود برای درمان ذهنیت های بیمارگونه در افرادی که دچار اختلال وسواس اجباری هستند، می باشد.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”۲. آیا اختلال وسواس اجباری قابل درمان است؟” answer-1=”بله. این اختلال مانند سایر اختلالات شخصیتی را می توان با استفاده از تکنیکهای روان درمانی متوقف ساخت و ذهنیت های بیمارگونه ای که مولد اینگونه رفتارها هستند را اصلاح نمود.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]

 

عزیزان و همراهان ارجمند برای اخذ مشاوره روانشناسی دریافت اطلاعات بیشتر و همچنین اخذ مشاوره ترک اعتیاد در زمینه بستری نمودن و ترک اعتیاد فرد معتاد در یکی از مراکز همکار مرکز مشاوره روانشناسی اهواز کمپ لطفاً با مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.

سرفراز باشید …