هم وابستگی

اختلال شخصیت وابسته

برای عضویت در اینستاگرام اهواز کمپ

کلیک کنید

کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ، مرکز ترک اعتیاد اهواز کمپ : اختلال شخصیت وابسته چیست و چه نشانه هایی دارد؟ بهترین راههای درمان هم وابستگی کدامند و چگونه می توان آنها را بکار بست؟ برای شناخت اختلال شخصیت وابسته به چه اطلاعاتی نیاز داریم؟ کمپ ترک اعتیاد اهواز کمپ با جمع آوری اطلاعات دقیق در رابطه با اختلال شخصیت وابسته سعی کرده تا مطالب مهمی را در رابطه با این موضوع برای شما همراهان ارجمند گردآوری نماید.

در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیشتری را در رابطه با این اختلال شخصیت به دست آورید، لطفاً تا انتهای این مقاله را مطالعه بفرمایید. شاید به جرات بتوان گفت که مهمترین خواسته افراد داشتن اطمینان خاطر و احساس امنیت روانی است. در حقیقت انسان یک موجود اجتماعی است که برای برخورداری از سلامت روان نیاز به روابط عاطفی با افراد دیگر در اجتماع است و این یک رابطه متقابل میان افراد در یک جامعه است.

“ افرادی که از اعتماد به نفس کافی برخوردار نیستند به تسلیم‌شدن پناه می‌برند ”

هنگامی که روابط ما دچار اشکالات و مسائلی می‌شوند، می‌توانند ما را از لحاظ روانی و عاطفی دچار آشفتگی های پیچیده ای کنند. در بسیاری از اوقات روابط ما به دلایلی دچار اشکالاتی می گردد و در نتیجه روند طبیعی روابط از حالت طبیعی خود خارج شده و به یک شکل ناسالم و غیر طبیعی تبدیل می شوند.

اختلال شخصیت وابسته چیست؟

افراد با اختلال شخصیت وابسته در تلاش پیوسته و نادرست برای دریافت مراقبت، محافظت و یا تسلیم شدن به اراده دیگران هستند. افراد با وابستگی عاطفی تصور می کنند که بدون روابط نمی‌توانند به تنهایی از پس زندگی روزمره خود برآیند. این افراد دارای ترس بسیار هستند که البته نشان از کمبود اعتماد به نفس و احساس شایستگی در آنهاست. این افراد به شدت از  کنار گذاشته شدن و ترد شدن هراسناک هستند. افراد با این اختلال به دلیل کمبود اعتماد به نفس و خود باوری مجبور هستند برای تصمیم گیری های جزئی هم از دیگران مشاوره و اطمینان خاطر بگیرند. این افراد هیچ ابتکاری به خرج نمی دهند و اجازه می دهند دیگران مسئولیت زندگی آنها را به عهده بگیرند. حتی گاهی اوقات در مورد محل زندگی و مسائل روزمره خود نیز شکل بیمارگونه‎ای دارای اختیار و انتخاب نیستند.

به دلیل اینکه آنها به شدت از عدم تایید، هراسناک هستند ممکن است بیش از حد از شما و اطرافیان خود به خاطر کمک تشکر کنند. می توان گفت که افراد با اختلال شخصیت وابسته از مخالفت با درخواست دیگران به شدت نگران هستند و به سختی می توانند به دیگران نه بگویند. آنها به خود اجازه می‌دهند که مرعوب شوند و حتی از مواجه شدن با مشکلات و عصبانی شدن نیز اجتناب می‌کنند. افراد با این اختلال به دلیل اینکه فکر می کنند به حمایت دیگران نیاز دارند ممکن است در برابر خواسته ‎های نامعقول دیگران تسلیم شوند و سوء استفاده های کلامی، جسمی و یا جنسی را به راحتی تحمل کنند و اعتراض نکنند.

وابستگی در اختلالات روانپزشکی

در حقیقت اختلال شخصیت وابسته بر اساس ویژگی هایی که در یک فرد ایجاد می کند، مشخص می گردد. در این بین مهمترین مشخصه هایی که این اختلال در فرد ایجاد می کند مربوط به اختلالات اضطرابی، ترس و وحشت است که البته در اختلال شخصیت اجتنابی نیز مشاهده می شود. افراد وابسته به طرز دردناکی خجالتی، منزوی و گوشه‌گیر هستند. در برخی از موارد دارای خصوصیات مشترک با اختلال شخصیت نمایشی هستند و دائما به دنبال جلب توجه دیگران هستند. به نظر می‌رسد که اختلال شخصیت نمایشی نیاز به تایید و محافظت از طرف دیگران را برای خود یکی از مهمترین نیاز ها می داند. اختلال شخصیت وابسته نیز باعث افزایش آسیب پذیری در برابر انواع بیماری‌های روانپزشکی می‎شود. در حقیقت شخصیت وابسته به راحتی سیستم ایمنی روحی، روانی و جسمی را در برابر اختلالات روانپزشکی و یا سایر بیماری‌های پزشکی از دست می‌دهد.

یکی از مهمترین اختلالاتی که افراد وابسته می توانند به آن دچار شوند اختلال افسردگی است. اضطراب، جدایی، ترس از دوری یک عزیز، اختلالات تروما، علائم جسمی غیرقابل توجیه با مشکلات عاطفی و همچنین اختلال اضطراب اجتماعی، ترس های فلج کننده و برخی رفتارهای غیر متعارف اجتماعی دیگر از مهمترین عوارض اختلال شخصیت وابسته هستند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت هم وابستگی دچار اضطراب جدایی می شوند. زیرا وقتی در حضور افرادی که به آنها اعتماد می‌کنند هستند، احساس رها شدن دارند. آنها در معرض خطر هراس اجتماعی قرار دارند، زیرا دوست ندارند افراد آشنا و اطراف خود را ترک نمایند. افراد با اختلال شخصیت وابسته از علائم جسمی به عنوان راهی برای دریافت همدردی، محافظت و مراقبت استفاده می کنند.

نکته :

همه ما وقتی حمایتی را که به آن نیاز داریم دریافت نمی‌کنیم و یا یک رابطه صمیمی را از دست می‌دهیم یا هنگامی که باید مسئولیت هایی را بپذیریم که آمادگی آن را نداریم احساس ناراحتی می کنیم. اما در چنین شرایطی خطر افسردگی در افراد با شخصیت وابسته بسیار بیشتر از افراد دیگر است، به خصوص آنهایی که دارای مهارت های اجتماعی لازم برای حفظ روابط با دیگران نیستند.

ریشه های اختلال شخصیت وابسته

در حقیقت ریشه این اختلال شخصیت، همان مزاج افراد است. اما مزاج همان تمایلات بیولوژیکی یا وراست ما است. افراد با شخصیت وابسته معمولاً از کودکی نیاز به مراقبت و ترس از تازگی ها و پدیده های نو را از خود بروز می دهند. در خانواده هایی که میزان بالایی از اختلال اضطراب عمومی، هراس و همچنین شخصیت اجتنابی وجود دارد، درصد ابتلای کودکان در آن به اختلال شخصیت وابسته بسیار افزایش پیدا می‌کند. اما همانطور که در مقالات دیگر در وبسایت مرکز مشاوره روانشناسی اهواز کمپ بیان شد، ژن های افراد سرنوشت او را معین نمی کنند.

آنچه که یک کودک در دوران خردسالی خود تجربه می‌کند می‌تواند اختلالاتی را در او به وجود آورد و باعث هراسناک بودن و خجالتی شدن فرد از لحاظ روحی در سنین بزرگسالی و ابتلا به اختلال شخصیت وابسته در او گردد. نظریه پردازان و درمانگران روان معتقدند که تعارضات عاطفی در ضمیر ناخودآگاه و همچنین تجربیات و احساسات ناشی از تجربه های دردناک و مکانیزم دفاع ناخودآگاهی در برابر اتفاقات بد در دوران کودکی ویژگی های شخصیتی یک فرد وابسته را تشکیل می‌دهند. البته این نحوه شکل گیری شخصیت مربوط به تمامی افراد است اما تجربیاتی که ما در کودکی آنها را از سر میگذرانیم شکل دهنده نوع شخصیت و اختلالاتی است که بعدها در وجود ما شکل می گیرند.

اختلال شخصیت وابسته؛ وابستگی و قانون بقاء

تصور می شود که اختلالات شخصیتی پیچیده در صورتی بروز می کنند که فرد در روابط اولیه خود در دوران کودکی دچار مشکل بوده است و مجبور شده که برای بقاء خویش با والدینی زندگی کند که سازگار و مفید نبوده اند. طبق نظریه روانشناسان کودکان باید در برابر خصومت از خود دفاع کنند و این در حالی است که در اثر مواجهه با والدین و بزرگسالان خود بوده اند، در نتیجه برای بقای خود و به عنوان راهی برای جلوگیری از نشان دادن یا حتی تصدیق عصبانیت به آنها تسلیم شدن و نادیده گرفتن خود را به عنوان یک روش برای بقاء پذیرفته اند.

برای سالهای متمادی اختلال شخصیت وابسته تحت تاثیر نظریه روابط قرار داشته است. بدین معنا که تصاویر درونی افراد در مورد ارزش وجودی خود، دارای اهمیت ویژه‌ای است. بدین معنا که والدین با میزان دلبستگی خود به کودک و نحوه برآورده سازی نیازهای کودک مفاهیم مهم حمایتی موجود در روابط والدین و فرزندان خردسال را در ذهن ناخودآگاه او شکل داده اند. در حقیقت ایجاد پیوندهای اولیه سالم و حفظ تصاویر درونی، روانشناختی و البته قابل اعتماد، پایه محکمی برای کاوش در جهان درونی و دستیابی به تعادل بین استقلال و نزدیکی با دیگران را فراهم می کند. در این بین اگر والدین دارای رفتارهای ناسازگار و همچنین بی‌مسئولیتی همراه با بد رفتاری باشند، کودکان دلبستگی ترسناک و ناامنی پیدا خواهند کرد که آن را به عنوان یک الگوی درونی می پذیرند و بعدها در روابط بزرگسالی آن را به اجرا خواهند گذاشت.

انواع اختلال شخصیت وابسته

در زمان ناامیدی، عصبانیت یا اضطراب در تسکین و آرام نمودن خود مشکل پیدا خواهند کرد که البته این یکی از الگوهای رشد وابستگی در افراد است. طبق نظریه یادگیری رفتاری و اجتماعی، کودکان با دو نوع یادگیری روبرو هستند که عبارتند از:

• شرطی سازی یا ارتباطات خودکار
• پاداش و مجازات به صورت عادت گونه

در هر کدام از این مدل ها، کودک به خاطر تقاضای بیش از حد برای مراقبت از والدین خود پاداش دریافت می کند. در حقیقت والدین و بزرگسالان انتظاراتی دارند که گرایش به وابستگی را در کودک خردسال تقویت می کند. اگر والدین ناسازگار باشند، کودکان ممکن است یاد بگیرند که نمی توانند زندگی خود را کنترل کنند و در چنین شرایطی کودک هرگز نمی تواند به صورت مستقل پاداش دریافت کند. در نتیجه ممکن است تصمیم بگیرد که از آن به طور کلی اجتناب نماید. در حقیقت روانشناسی شناختی به اختلال شخصیت وابسته به عنوان نتیجه تفکر مردم درباره خود و دیگران نگاه می‌کند. در افراد با این اختلال شخصیت، یک نوع خاص از طرز فکر و باور شکل می‌گیرد و آن مفهوم ناتوانی شخصی و وجود قدرت در دیگران است.

در چنین شرایطی والدینی که ممکن است با انتقال بیمار گونه ای به کودکان الگویی را برای طرز فکر آنها ایجاد کنند که اگر استقلال شخصی داشته باشند، آنها را رها نموده و تنها خواهند گذاشت، این طرز فکر به شدت در فرد شکل می گیرد. به عبارت دیگر خانواده ها و والدینی که کودکان خود را از داشتن استقلال فردی محروم می کنند و به آنها اجازه نمی دهند که به اندازه کافی استقلال شخصی داشته باشند، فرزندان آنها دچار وابستگی های شدید عاطفی خواهند شد.

ترس و وابستگی عاطفی

یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد کودکان با اختلال شخصیت وابسته در افراد خلق و خو و نحوه واکنش به ترس در افراد می باشد. والدین بدجنس که کودک خردسال خود را دل سرد می کنند و استقلال را از او می گیرند و یا وجود یک یا چند برادر و خواهر زورگو می توانند حالتهای وابستگی را در فرد ایجاد نمایند. در حقیقت طرز برخورد و احساس عدم امنیت کودک مطیع او را منفعل تر می کند و در مقابل انتظارات اطرافیان باعث تغییر رفتار و نگرش در فرد می‌گردد و این عوامل می‌تواند در دوران بزرگسالی در زندگی فرد بارها و بارها تکرار شوند و مانند پیش نویس های کودک درون زندگی فرد را کنترل نمایند.

انواع هم وابستگی عاطفی

بر اساس تحقیقات، افراد می‌توانند بر مبنای رشد خود در دوران کودکی صفات وابسته و اختلال وابستگی را در بزرگسالی از خود نشان دهند. نکته حائز اهمیت آن است که بدانیم مهمترین عامل برای ایجاد اختلال شخصیت وابسته در افراد، همان روند رو به رشد در دوران کودکی افراد است. اما نکته‌ای که می‌توان آن را ذکر کرد این است که اشکال بروز وابستگی در مردان متفاوت باشد به این دلیل که ممکن است به مردها به وابستگی خود اعتراف نکنند، اما نیازهای بیمارگونه خود را از راه‌های دیگر نشان دهند. بر طبق تحقیقات انجام شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا علائم تعریف شده برای به اختلال شخصیت وابسته شامل این ۵ مورد می باشد که عبارتند از :

• مشکلات مسئولیت پذیری
• مشکلات در تصمیم گیری
• مشکلات در نشان دادن اختلاف نظر
• ترس از رهاشدگی
• احساس درماندگی مزمن

البته بروز این علائم در میان زنان و مردان می تواند متفاوت باشد، زیرا مردان می توانند در برخی از موارد این علائم را پنهان کرده و در این صورت نمی‌توان علائم شخصیت وابسته را در آنها شناسایی کرد.

تعریف اختلال شخصیت وابسته

برای تعریف این اختلال مهمترین مسئله‌ای که وجود دارد این است که فرد نیاز بیش از حد به مراقبت و در نتیجه چسبیدن و رفتار مطیعانه را از خود نشان می‌دهد. در ادامه به توضیح برخی از این نشانه ها و علائم خواهیم پرداخت که مهمترین آنها عبارتند از :

• افراد با اختلال شخصیت وابسته در تصمیم گیری ها مشکل دارند
• نیاز شدید به سپردن مسئولیت‌های زندگی به دیگران را دارند
• به دلیل ترس در بیان اختلاف نظر خود با دیگران بسیار مشکل دارند
• به دلیل عدم اعتماد به نفس کار ها را به تنهایی انجام نمی‌دهند
• تمام تلاش خود را می‌کنند تا از دیگران مراقبت کنند
• وقتی تنها هستند احساس ناراحتی یا درماندگی می کنند
• هنگامی که یک رابطه رو به پایان است فوراً به دنبال یک رابطه دیگر می شوند
• به صورت غیر واقع بینانه ای در ترس زندگی می‌کنند

راههای درمان هم وابستگی؛ وابستگی خشونت‌آمیز

این وابستگی با میزان تعجب آوری از پرخاشگری و خشونت همراه است. در حقیقت نیاز به مراقبت و پشتیبانی می تواند منجر به سوء رفتار و خشونت شود. به طور مثال یک مرد حسود که با همسر یا شریک زندگی خود بدرفتاری میکند، در حقیقت این نوع وابستگی را از خود نشان می دهد. در حقیقت مردان با اختلال شخصیت وابسته هنگامی که موضوع جدایی و یا نزدیک شدن شریک عاطفی شان به فرد دیگری مطرح می شود، شروع به ترسیدن می‌کنند در نتیجه شروع به نشان دادن سوء رفتار و پرخاشگری می کنند. در چنین حالتی موضوع وابستگی می تواند خطرات جدی برای فرد و اطرافیان او داشته باشد، مردان با اختلال وابستگی نیاز بیشتری برای بهبودی و درمان از این اختلال را دارند.

اختلال وابستگی در زنان

علیرغم آنچه تصور می شود به طور کلی میزان بالایی از اختلال شخصیت وابسته در میان زنان بد سرپرست یا بدون سرپرست وجود دارد. بسیاری از زنان با این شرایط به دلیل عدم استقلالی که شرایط زندگی به آنها تحمیل می‌کند با شخصیت وابسته به سر می‌برند و زندگی می‌کنند. شخصیت وابسته عمدتا به این دلیل بروز می‌کند که فرد تحت وحشت، انزوا و وابستگی اقتصادی و یا نگرانی های دیگر باشد. افرادی که در شرایط بد باقی بسر می برند و قدرت رویارویی با شرایط دشوار و ترک یک رابطه بیمارگونه را ندارند عمدتاً از اختلال شخصیت وابسته رنج می برند.

شخصیت وابسته در عمل

برخی آزمایشات نشان می‌دهد بروز علائم شخصیت وابسته حتی در یک برخورد کوتاه با یک غریبه نیز امکان پذیر است. در یک آزمایش ۱۰۰ زن که نیمی از آنها دانشجوی روانشناسی و نیمی دیگر افراد عادی بودند که با موضوع وابستگی عاطفی مشکلاتی داشتند در یک مصاحبه استاندارد قرار گرفتند که برای تشخیص اختلالات شخصیتی طراحی شده بود.

پس از آنها خواسته شد تا با شرایط به خصوصی روبرو شوند. در این آزمایش افراد را با شرایط ناخواسته روبرو کردند تا واکنش آنها را نسبت به این اتفاق بسنجند. آنچه که در این مصاحبه اتفاق افتاد این بود که افرادی که دارای ویژگی های شخصیت وابسته و اجتنابی بودند با کمترین قاطعیت با مسئله روبرو شدند. اما افرادی که دارای ویژگی‌های شخصیتی اجتنابی بودند نیازهای خود را غیر مهم تلقی می‌کردند اما افرادی که دارای ویژگی‌های وابسته بودند می ترسیدند که مورد پسند واقع نشوند.

رفتار در اختلال شخصیت وابسته

افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته ممکن است در صورت از دست دادن یک رابطه عاطفی ملزم به پذیرش مسئولیت های خود شوند و به دنبال درمان بروند. در چنین حالتی متداولترین رویکردهای درمان روان پویایی و رفتاری هستند. در درمان روان پویایی بیمار روابط گذشته را که باعث بروز اختلال وابستگی در او شده است را افشا می کند و تصاویر درونی ثبت شده در خود از دیگران را با درمانگر در میان می‌گذارد. در حین این درمان متخصص، شناخت و قضاوت های غیر واقعی را بر اساس باورهای ذهنی نادرست را مشخص کرده و زیر سوال می برد.

در این روش درمان گر  نقاطی را که فرد بیمار در مقابل تصمیم، کنترل بر دیگران، عدم استقلال و کمبود اعتماد به نفس شناسایی کرده و مونولوگ های درونی خود تحقیر آمیز و افکار درماندگی را بررسی کرده و و برای شخص به شکلی کاملا صحیح و منطقی به چالش می کشد.

درمانگر رفتاری سعی می کند عوامل و انگیزه هایی را که منجر به مراقبتهای اجبار گونه در فرد می‌شود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد. ویژگی های بیمار در این روش شناسایی شده و بی کفایتی های درونی را پاداش می دهد و سعی می کند مهارت های لازم برای کنار آمدن با روش‌های دیگر و جدید را به بیمار بیاموزد. افراد با شخصیت وابسته از طریق این روش ها می آموزند تا با خود ارتباط صحیحی برقرار کنند و مشکلات خود را بپذیرند و در مسیر بهبود گام بردارند. افراد با این اختلال در روند درمانی همکاری می کنند و پاسخ خوبی به درمانگران خود می‌دهند زیرا می خواهند شخصیت‌های مقتدر را راضی کنند.

موانع در روند درمان

اما در روند درمان افراد با اختلال شخصیت وابسته موانعی نیز وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از اینکه گاهی اوقات فرد بیمار از ارائه مطالب واقعی خودداری می کند. در حقیقت افراد وابسته نمی توانند از اطمینان برخوردار شوند و همیشه در پذیرش این مسائل دچار مشکلاتی هستند. در روند درمانی افراد با اختلال وابستگی درمانگر باید رابطه خود را با بیمار مدیریت کرده و چگونگی اداره کردن زندگی را به او بیاموزد. در این مسیر تعیین مرزها برای جلوگیری از تداخل زندگی بیمار و روند درمانی او بسیار مهم است و این برای رشد عاطفی فرد می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. در این روند لازم است تا به مرور زمان جلسات آموزشی کاهش پیدا کرده میزان استقلال فردی به بیمار بازگردد که بتواند بدون حضور در جلسات آموزشی به زندگی خود ادامه داده و احساسات خود را مدیریت کند.

نکته مهم در رابطه با وابستگی این است که همه ما به نوعی وابسته هستیم و حقیقت وابستگی متقابل در انسانها در طول زندگی ادامه خواهد یافت. در حقیقت می توان گفت که داشتن ارتباطات نزدیک باعث احساس امنیت در ما می شود و تمایل به اشتراک گذاری احساسی و تجربی، امری طبیعی است. تنها تفاوتی که میان افراد با اختلال شخصیت وابسته و دیگر افراد جامعه وجود دارد، نحوه عملکرد احساسی آنها و نوع پاسخی است که آنها به وقایع نشان می دهند. این افراد دائماً به دنبال جلب رضایت دیگران هستند و از وجود خود و پرورش مهارت های فردی و اجتماعی خود پرهیز کرده و از خود مراقبت نمی کنند و روابط را در زندگی خود به مهمترین بخش تبدیل می کنند.

کلام آخر

اگر به افراد با این اختلال آموزش داده شود تا مهارت های اجتماعی خود را رشد داده و از خود بیشتر مراقبت کنند و از روش‎های اجبار گونه و تسلیم در برابر خواسته دیگران پرهیز کنند، میتوانند زندگی بهتری داشته باشند. در نهایت یک درمانگر می‌تواند به یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته را به یک تیپ شخصیت که مودب بودن، قابل قبول بودن، متفکر بودن را محترم شمارد و پیرو یک متد خاص از زندگی موفق باشد.

عزیزان و همراهان ارجمند برای دریافت خدمات مشاوره روانشناسی و همچنین مشاوره ترک اعتیاد در زمینه بستری نمودن و ترک اعتیاد فرد معتاد در یکی از مراکز همکار مرکز مشاوره روانشناسی اهواز کمپ لطفاً با مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.

سرفراز باشید…