اعتیاد رفتاری چیست

آیا تنها نوع اعتیاد، اعتیاد به مواد مخدر است؟ انواع اعتیادها کدامند؟ اعتیاد رفتاری چیست و شامل چه اجزایی می باشد؟

اعتیاد رفتاری مانند اعتیادهای مصرفی دیگر، اعتیادهای مخرب و پیشرونده ای هستند که زندگی افراد را به نابودی و تباهی می کشانند. این نوع از اعتیادها بر اثر وسواس و رفتارهای اجبارگونه مانند قمار، عشق و علاقه، روابط جنسی یا پرخوری بوجود می آیند.

اعتیاد رفتاری چیست؟

اعتیاد رفتاری به رفتاری اجباری و وسواس گونه اتلاق می شود که فرد مبتلا نمی تواند آن را کنترل نماید و با وجود آسیب هایی که به خود و دیگران می رساند نمی تواند با نیروی اراده خود آن رفتار را متوقف سازد.
مهمترین شاخه های اعتیاد رفتاری عبارتست از : قمار، روابط جنسی، اعتیاد به غذا یا پرخوری، اعتیاد به کار و اینترنت.
اصطلاح اعتیاد رفتاری را می توان درباره انواع رفتارهای مزمن و وسواس گونه که باعث می شود فرد مبتلا دچار اضطراب و تشویش شود اما با مصرف مواد شمیایی مخدر همراه نیست، به کار برد.

ماهیت اعتیاد رفتاری

پی بردن به ماهیت اعتیادهای رفتاری چندان کار ساده ای نیست، اما تشخیص اعتیادهای مصرفی به این دلیل که شخص یک ماده مخدر مصرف می کند و عوارض و نشانه های اعتیاد به مواد مخدر کاملا مشخص هستند، ساده تر می باشد.
اعتیادهای رفتاری جزو اعتیادهای پنهان محسوب می شوند و تشخیص آنها در مراحل اولیه بسیار دشوار است. این دسته از اعتیادها به دلایل زیادی مخفی و مسکوت مانده اند و بر عکس اعتیادهای مصرفی دیگر تحقیقات بسیار کمتری در مورد آنها شده است، به همین دلیل اعتیاد رفتاری ناشناخته تر از سایر اعتیادهاست.
از جمله عوامل و مسایل دیگری که باعث می شود تشخیص رفتارهای اعتیادی دشوار شود این است که رفتارهایی که حالت اعتیاد پیدا کرده اند در واقع جزیی از رفتارهای روز مره انسان ها هستند و رفتارهای عجیب و غریبی نیستند که بتوان غیر عادی بودن آن ها را به راحتی تشخیص داد. کارها و رفتارهایی همچون خوردن و نوشیدن، کار کردن و لذت بردن از رابطه جنسی در واقع بخشی از زندگی هر انسانی را تشکیل می دهند. به همین علت است که به اعتیاد رفتاری ” اعتیاد فرایند” نیز گفته می شود.

الگوی رفتاری در اعتیادهای رفتاری

الگوهای رفتاری افرادی که به اعتیاد رفتاری مبتلا هستند و کسانی که به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند در بسیاری از زمینه ها به یکدیگر شباهت دارد. در واقع بسیاری از کسانی که به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند از اعتیادهای رفتاری نیز رنج می برند. همه افراد معتاد برای اینکه در درون خود احساس بهتری داشته باشند به چیزهایی در خارج از وجود خود متوسل می شوند.
افراد معتاد اعم از معتاد مصرفی یا رفتاری، به دلیل داشتن مشکلات احساسی، عاطفی و یا اختلالت روانی، دائما احساسات ناخوشایندی را تجربه می کنند. در نتیجه برای خلاصی از درد احساسی تلاش می کنند تا به هر وسیله ای خود را رهایی بخشند تا بتوانند با تشویش هایی که با آن دست به گریبان هستند کنار بیایند یا از احساس درماندگی و عاجز بودن و این گونه احساسات آزار دهنده خلاص شوند.
در ادامه باید عنوان کرد که راه های متفاوتی برای تغییر حالت و احساسات برای افراد معتاد وجود دارد. به این معنا که در یک فرد معتاد مصرفی، ماده مخدر او تغییر دهنده پایه ای تغییر احساسات اوست و برای یک فرد معتاد به یک رفتار اعتیادی، آن رفتار تغییر دهنده احساسات فرد مذکور است.
به طور مثال برخی از افراد برای فرار از مشکلات زندگی و تشویش ها و نگرانی های خود و پیداکردن احساس بهتر و آرامش، به قمار روی می آورند یا اینکه تمام طول روز را برای فرار و مقابله با مشکلات زندگی پشت کامپیوتر می گذرانند.

عوارض اعتیادهای رفتاری

اعتیادهای رفتاری همانند اعتیاد به مواد مخدر در اعماق روان فرد معتاد ریشه می گستراند. رفتارهای اعتیادی در واقع عوارضی هستند که نشان می دهند فرد مبتلا به این نوع اعتیاد تلاش می کند تا از احساسات ناخواسته و ناخوشایندی که دچار آن است فرار کند یا در واقع دست آویزهایی هستند که فرد می خواهد با توسل به آن ها از مشکلات و گرفتاری های زندگی فرار کند و با آن ها کنار بیاید. برای مثال فردی که دچار اعتیاد رفتاری پرخوری است، شاید در کودکی به حال خود رها شده بوده یا از مهر و محبت والدین محروم بوده است. چنین کودکی، وقتی بزرگ می شود برای رها شدن از اختلالات روانی دوران کودکی به پرخوری اعتیاد پیدا می کند و بصورت ناخودآگاه، کمبود محبت دوران کودکی را با پرخوری در دوران بزرگسالی جبران می نماید.

انواع اعتیادهای رفتاری

برخی از رفتارها که می توان آن ها را رفتارهای اعتیادی به حساب آورد به این شرح می باشند:

• هم وابستگی
• پرخوری
• قمار
• رابطه جنسی
• عشق
• کار
• خرید کردن
• بدهکاری
• اینترنت
• بازی های کامپیوتری

دانشمندان و رفتار شناسان بر این باورند که هر موضوع یا مساله ای که بتواند انسان را تحریک کند، می تواند اعتیادآور باشد. در مواقعی که رفتارهایی همچون قمار کردن یا بازی های کامپیوتری، چت کردن یا جستجو کردن در اینترنت از حالت عادی خود خارج شود و شکلی وسواس گونه و اجباری پیدا کند، در آنصورت می توان گفت که آن رفتار از مرحله رفتار عادی و معمولی گذشته و شکل اعتیادی پیدا کرده است.
اداره بهداشت و درمان آمریکا با تغییر تفکر پیشین خود که فقط اعتیاد به مواد شیمایی مخدر و مشروبات الکلی، نیکوتین و هروئین را در ردیف اعتیاد قرار می داد، اکنون در دو کتابچه راهنمای تشخیص بیماری ها و ناهنجاری های روانی، اعتیادهای رفتاری را در ردیف این گونه بیمارها و اعتیادها قرار داده است.

عواقب اعتیادهای رفتاری

عواقب اعتیادهای رفتاری به همان اندازه اعتیاد به مواد مخدر واقعی و شدید هستند. رفتارهای اعتیادی نیز می توانند همانند اعتیاد به مواد مخدر زندگی انسان را تباه و عواقب بسیار مخرب و ویرانگری داشته باشد. در میان عواقب و پی آمدهای رفتارهای اعتیادی می توان به از دست دادن شغل، متلاشی شدن کانون خانواده، فلاکت و مشکلات مالی، بستری شدن در بیمارستان روانی و در نهایت خودکشی اشاره کرد.

برچسب‎ها : بیماری اعتیاد